Stres to stan napięcia psychofizycznego organizmu, który może doprowadzić nie tylko do wyczerpania — długotrwale utrzymujący się stres jest przyczyną wielu chorób. Specjaliści mówią o tym, że aż 70% dolegliwości pacjentów jest konsekwencją przewlekłego napięcia. W obecnych trudnych czasach dbanie o zdrowie psychiczne powinno stać się jednym z priorytetów. Poznaj sposoby, jak możesz poradzić sobie ze stresem i silnymi emocjami.
Jak radzić sobie ze stresem? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Stres jest znakiem naszych czasów — tempo życia, niepewność, presja powodują, że coraz więcej osób zgłasza się do gabinetów lekarskich z powodu tak zwanych chorób psychosomatycznych. To rodzaj dolegliwości, na rozwój których bezpośredni wpływ mają silne i długotrwałe emocje.
Co powoduje stres? Stres jest przyczyną spadków odporności, syndromu jelita drażliwego czy powodem nadciśnienia. W dłuższej perspektywie może prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych, dolegliwości bólowych w obrębie głowy, kręgosłupa czy mięśni, chorób skórnych czy autoimmunologicznych. Jest przyczyną bezsenności, zaburzeń seksualnych i problemów z płodnością.
Aby zapobiec pojawieniu się dysfunkcji organizmu, zalecane jest nie tyle zniwelowanie stresu, ile umiejętne odnalezienie sposobów radzenia sobie z nim.
W okresie wzmożonego stresu i zachwianej równowagi psychofizycznej warto postawić na preparaty z apteki, które pomagają odzyskać pożądaną homeostazę. Od lat mówi się o zależności pomiędzy magnezem a stresem, dlatego sięganie po sprawdzone leki z magnezem powinno stać się pierwszym wyborem. Ze względu na swoje właściwości miorelaksacyjne oraz udział w produkcji serotoniny w mózgu, lek z magnezem polecany jest szczególnie w czasach wzmożonego wyczerpania psychofizycznego.
Coraz częściej także naukowcy zwracają uwagę na rolę mikrobiomu w radzeniu sobie ze stresem. Prawidłowo funkcjonujący przewód pokarmowy, w tym jelita, są jednym z czynników, które działają antystresowo. Warunkiem jest jednak brak tzw. dysbiozy jelitowej, a więc zachwiania ilości bakterii probiotycznych zasiedlających ten obszar ciała. W celu wspomagania mikroflory bakteryjnej w jelitach zaleca się przyjmowanie probiotyków. Naukowcy potwierdzają, że niektóre szczepy bakterii probiotycznych mają udowodnione działanie antystresowe i przeciwlękowe. Do szczepów tych należą:
O bogactwie składników tkwiących w roślinach wiedzieli już starożytni. Pierwsze wzmianki o ziołach i receptury zielarskie pochodzą ze starożytnego Egiptu. Ok. 1500 r. przed naszą erą zaczęła rozwijać się hinduska ajurweda, która jest punktem zainteresowań medycyny holistycznej do dzisiejszego dnia.
Warto zdać sobie sprawę z faktu, że zioła są prekursorami obecnie stosowanych leków. Zawierają mnóstwo biologicznie czynnych związków o udowodnionym wpływie na zdrowie, w tym także o działaniu uspokajającym. Zaleca się więc spożywanie naparów z liści melisy czy kwiatostanu lipy, szyszek chmielu lub kwiatów lawendy. Ta ostatnia, w postaci olejku, może być stosowana w aromaterapii — pomaga w wyciszeniu.
Coraz częściej mówi się także o adaptogenach, czyli substancjach roślinnych, wykazujących między innymi działanie antystresowe, energetyzujące i regeneracyjne. Szczególne miejsce zajmuje ashwagandha, która wpływa na obniżenie kortyzolu we krwi i minimalizuje pobudzenie neuronalne w odpowiedzi na stres. Poziom stresu zmniejsza także bacopa monnieri, maca, pruriens mucuna, rhodiola czy grzyby reishi.
We wszystkich trudnościach związanych z sytuacjami stresowymi, które wpływają negatywnie na jakość życia, niezbędna jest psychoterapia. W stanach lęku napadowego i uogólnionego, PTSD (zespołu stresu pourazowego), a także w depresji specjaliści polecają podejście poznawczo-behawioralne. Nurt CBT polecany jest także w problemach z jelitem drażliwymi, zespołem chronicznego zmęczenia czy w fibromialgii.
Bardzo często do terapii włącza się narzędzia z tzw. trzeciej fali CBT, do którego należy np. mindfulness, czyli terapia poznawcza oparta na uważności (MBCT). To jeden ze sposobów radzenia sobie ze stresem, który może przywrócić dobre samopoczucie. Szczególna uwagę należy zwrócić na program MBSR, czyli Mindfulness Based Stress Reduction — redukcję stresu metodą uważności, polegająca na treningu wyciszania reakcji organizmu na stresory.
Wiele mówi się o roli zdrowej diety, składającej się z nieprzetworzonych produktów oraz o konieczności ruchu w zachowaniu równowagi psychofizycznej. W unikaniu stresu należy trzymać się czterech filarów — jest to tzw. zasada HALT, stosowana między innymi w terapii uzależnień. Aby nie dopuścić do eskalacji stresu, należy wystrzegać się odpowiednio: